Wielu studentów rozpoczyna studia, używając strategii nauki, których używali w szkole średniej, co jest zrozumiałe – strategie te działały w przeszłości, więc dlaczego nie miałyby działać teraz? Jak już pewnie zdążyłeś się zorientować, studia są inne. Zajęcia mogą być bardziej rygorystyczne (a jednocześnie mogą wydawać się mniej ustrukturyzowane), ilość czytania może być większa, a profesorowie mogą być mniej dostępni. Z tych i innych powodów, prawdopodobnie zauważysz, że Twoje stare nawyki nauki nie są tak efektywne jak kiedyś. Częściowo wynika to z tego, że możesz nie podchodzić do materiału w taki sam sposób jak Twoi profesorowie. W tym artykule przedstawiam informacje na temat taksonomii Blooma – sposobu myślenia o nauce, który może zmienić sposób, w jaki się uczysz, aby lepiej dostosować się do sposobu myślenia (i oceniania) Twoich profesorów.
Dlaczego myślenie wyższego rzędu prowadzi do efektywnej nauki?
Większość uczniów twierdzi, że szkoła średnia polegała głównie na zapamiętywaniu i rozumieniu dużej ilości treści, a następnie okresowym demonstrowaniu tego zrozumienia na testach i egzaminach. Taksonomia Blooma jest strukturą, która zaczyna się od tych dwóch poziomów myślenia jako ważnych podstaw do popychania naszych mózgów do pięciu innych poziomów myślenia wyższego rzędu – pomagając nam wyjść poza zapamiętywanie i przywoływanie informacji i przejść głębiej do stosowania, analizy, syntezy, oceny i tworzenia – poziomów myślenia, które Twoi profesorowie mają na myśli, kiedy projektują egzaminy i zadania. Ponieważ to właśnie na tych wyższych poziomach myślenia nasze mózgi naprawdę i dogłębnie przyswajają informacje, ważne jest, abyś włączył myślenie wyższego rzędu do swoich nawyków uczenia się.
Poniższe kategorie mogą pomóc Ci w ocenie zrozumienia lektur, notatek z wykładów i innych materiałów z których się uczysz. Tworząc i odpowiadając na pytania z różnych kategorii, możesz lepiej przewidzieć i przygotować się do wszystkich rodzajów pytań egzaminacyjnych. Ucząc się i studiując, zacznij od zadawania sobie pytań i stosowania metod nauki z poziomu zapamiętywania. Następnie, stopniowo przechodząc przez kolejne poziomy, pogłębiaj swoje zrozumienie, dzięki czemu Twoja nauka stanie się bardziej sensowna i poprawi się Twoja długoterminowa pamięć.
Poziom 1: Zapamiętanie
Ten poziom pomaga nam przypomnieć sobie podstawowe informacje: nazwy, daty, formuły, definicje, składniki lub metody.
| Metody nauki | Rodzaje pytań, które należy sobie zadawać |
|---|---|
| Zrób i używaj fiszek dla kluczowych terminów. | Jak zdefiniowałbyś…? |
| Zrób listę lub oś czasu głównych wydarzeń. | Wymień _________ w kolejności. |
| Wymień główne cechy czegoś/kogoś. | Kim było/byli…? |
Dodatkowe pytania:
- Gdzie … ?
- Jak … ?
- Kiedy … ?
- Kto … ?
- Co ..?
- Który …?
- Dlaczego….?
- Ilu…?
Poziom 2: Zrozumienie
Rozumienie oznacza, że potrafimy wyjaśnić główne idee i pojęcia oraz nadać im znaczenie poprzez interpretację, klasyfikację, podsumowanie, wnioskowanie, porównywanie i wyjaśnianie.
| Metody nauki | Rodzaje pytań, które należy sobie zadawać |
|---|---|
| Napisz własnymi słowami streszczenie rozdziału. | Dlaczego…? |
| Wyjaśnij główną myśl rozdziału. | Jaka jest główna myśl rozdziału___________? |
| Przedyskutuj treść z partnerem lub wyjaśnij mu ją. | Jak wyjaśniłbyś ______________? |
Dodatkowe pytania:
- Czy możesz opowiedzieć własnymi słowami … ?
- Czy możesz przedstawić krótki zarys … ?
- Czy możesz wyjaśnić co się dzieje, gdy … i co to oznacza ?
- Jak sklasyfikowałbyś/podsumowałbyś/scharakteryzowałbyś … ?
- Jak sparafrazowałbyś znaczenie … ?
- Jaka jest główna idea … ?
- Jaki podałbyś przykład na … ?
- Jakie różnice istnieją pomiędzy … ?
- Które fakty lub idee pokazują, że … ?
- Które stwierdzenia pasują do … ?
Poziom 3: Zastosowanie
Zastosowanie pozwala nam na rozpoznanie lub wykorzystanie koncepcji w sytuacjach rzeczywistych oraz na określenie, kiedy, gdzie lub jak zastosować metody i pomysły.
| Metody nauki | Rodzaje pytań, które należy sobie zadawać |
|---|---|
| Szukaj konkretnych przykładów dla abstrakcyjnych idei. | Dlaczego ___________ działa/nie działa? |
| Rozwiąż problemy praktyczne i wykonaj ćwiczenia. | Jak zmieniłbyś________________? |
| Napisz instrukcję lub przewodnik po rozdziale, z którego mogliby korzystać inni. | Jak opracowałbyś zestaw instrukcji dotyczących…? |
Dodatkowe pytania:
- Czy znasz inne zastosowania … ?
- Dlaczego ten fakt ma znaczenie dla … ?
- Jak rozwiązałbyś problem … ?
- Jak zademonstrowałbyś użycie … ?
- Jak zorganizowałbyś … aby pokazać … ?
- Jaki byłby rezultat zastosowania … do … ?
- Jakie przykłady zastosowania … ?
- Jakie pytanie zadałbyś przeprowadzając wywiad z … ?
- Które fakty wybrałbyś, aby pokazać … ?
- Której metody użyłbyś do … ?
- W jaki sposób zastosujesz … ?
Poziom 4: Analiza
Analizowanie oznacza rozbicie tematu lub idei na części składowe lub zbadanie tematu z różnych perspektyw. Pomaga nam dostrzec, jak „całość” powstaje z „części”. Łatwo jest przegapić szerszy obraz, utknąwszy na niższym poziomie myślenia i po prostu zapamiętując poszczególne fakty, nie widząc, jak są one ze sobą powiązane. Analiza pomaga ujawnić powiązania między faktami.
| Metody nauki | Rodzaje pytań, które należy sobie zadawać |
|---|---|
| Wygeneruj listę czynników przyczyniających się do tego. | Jak ten element wpływa na całość? |
| Określ znaczenie poszczególnych elementów lub cech. | Jakie znaczenie ma ta część lub cecha? |
| Napisz instrukcję lub przewodnik po rozdziale, z którego mogliby korzystać inni. | Jak opracowałbyś zestaw instrukcji dotyczących…? |
Dodatkowe pytania:
- Co myślisz o … ?
- Co Twoim zdaniem wynika z … ?
- Jak powiązałbyś … z … ?
- Jak sformułowałbyś wnioski z … ?
- Jak sklasyfikowałbyś … biorąc pod uwagę … ?
- Jak zilustrowałbyś … aby pokazać … ?
- Jaka relacja istnieje pomiędzy … i … ?
- Jaki jest motyw działania … ?
- Jaki przedstawiłbyś dowód na istnienie … ?
- Jakie są różnice i podobieństwa pomiędzy … ?
- Jakie znasz części lub cechy i do czego one służą … ?
- W jaki sposób … jest skorelowany z … ?
Poziom 5: Synteza
Synteza oznacza rozpatrywanie poszczególnych elementów razem w celu wyciągnięcia wniosków, zidentyfikowania tematów lub określenia elementów wspólnych. Tutaj chcesz przejść od „części” do „całości”.
| Metody nauki | Rodzaje pytań, które należy sobie zadawać |
|---|---|
| Uogólnianie informacji z lektur i skryptów. | Opracuj wniosek, który przedstawi główną ideę lub myśl…… |
| Skondensuj i przedstaw treść ponownie w jednym lub dwóch zdaniach. | Jak można sparafrazować te informacje w 1-2 zwięzłych zdaniach? |
| Porównaj i przeciwstaw. | Co sprawia, że _____________ jest podobny lub różni się od ____________? |
Dodatkowe pytania:
- Jak byś uogólnił…?
- Jak wyraziłbyś…?
- Jakie informacje można wywnioskować z…?
- Co zaobserwowałeś…?
- Co to oznacza?
- Wybierz prawidłową odpowiedź.
- Podaj własnymi słowami.
- Czy to jest to samo, co …?
- Podaj przykład …
- Wybierz najlepszą definicję …?
- To przedstawia … .
- Czy ważne jest, że …?
- Co wydaje się prawdopodobne? Pokaż na wykresie, w tabeli, na wykresie itp.
- Które stwierdzenia najlepiej potwierdzają …?
- Jakie ograniczenia można by dodać?
Poziom 6: Ocenianie
Ocenianie oznacza wydawanie sądów o czymś na podstawie kryteriów i standardów. Wymaga to sprawdzenia i skrytykowania argumentu lub koncepcji w celu sformułowania opinii o ich wartości. Często nie ma jasnej lub poprawnej odpowiedzi na tego typu pytanie. Chodzi raczej o to, aby wydać osąd i poprzeć go argumentami i dowodami.
| Metody nauki | Rodzaje pytań, które należy sobie zadawać |
|---|---|
| Zdecyduj, czy lubisz, nie lubisz, zgadzasz się lub nie zgadzasz z autorem lub decyzją. | Jaka jest Twoja opinia na temat ________? Jakie dowody i powody potwierdzają Twoją opinię? |
| Zastanów się, co byś zrobił, gdybyś został poproszony o dokonanie wyboru. | Jak byś to poprawił? |
| Określ, które podejście lub argument jest najskuteczniejszy. | Który argument lub podejście jest silniejsze? Dlaczego? |
Dodatkowe pytania:
- Czy dane, na podstawi których sformułowano wnioski są wiarygodne?
- Czy lepiej w sytuacji … użyć …, czy … ? Dlaczego?
- Czy zgadzasz się z postępowaniem … ?
- Dlaczego … wybrał … do osiągnięcia swoich celów?
- Jak oceniasz (wartość / wagę …) … ?
- Jak oszacowałbyś … ?
- Jak udowodniłbyś/obaliłbyś … ?
- Jaki sposób postępowania poleciłbyś do … i dlaczego?
- Jakich cytatów użyłbyś, aby obronić postępowanie … ?
- Jakie priorytety nadałbyś … i dlaczego?
- Jakiego wyboru dokonałbyś na miejscu … i dlaczego?
Poziom 7: Tworzenie
Tworzenie polega na łączeniu elementów w spójną lub funkcjonalną całość. Tworzenie obejmuje reorganizację elementów w nowy wzór lub strukturę poprzez planowanie. Jest to najwyższy i najbardziej zaawansowany poziom taksonomii Blooma.
| Metody nauki | Rodzaje pytań, które należy sobie zadawać |
|---|---|
| Zbuduj model i wykorzystaj go, aby nauczyć tej informacji innych. | Jak można stworzyć model i wykorzystać go do przekazania tej informacji innym? |
| Zaprojektuj eksperyment. | Jaki eksperyment możesz wykonać, aby zademonstrować lub przetestować tę informację? |
| Napisz krótką historię na temat koncepcji. | Jak można opowiedzieć tę informację w formie opowiadania lub wiersza? |
- Co by się stało, gdyby…?
- Wymień sposoby, w jakie można…?
- Czy możesz przeprowadzić burzę mózgów z listą nowych i nietypowych zastosowań dla …?
- Czy możecie opracować propozycję, która …?
- Jak przetestowałbyś …?
- Jakie alternatywy zaproponowałbyś dla …?
- Jak jeszcze można by …?
- Opisz zasadę lub wspólne rozumienie dotyczące …?
- Jak zaprojektowałbyś plan do…?
- Co mógłbyś wymyślić, aby…?
- Jakie zmiany wprowadzilibyście, aby zrewidować…?1
- Jak korzystać z poziomów myślenia
Przykład jak wykorzystać Taksonomię Blooma do nauki Taksonomii Blooma 😉
Co to jest Taksonomia Blooma?
Taksonomia Blooma to klasyfikacja, która definiuje różne poziomy ludzkiego poznania, w tym myślenie, uczenie się i rozumienie.
Jakie znaczenie ma koncepcja Taksonomii Blooma?
Taksonomię Blooma można wykorzystać do ulepszania procesu uczenia się i rozumienia złożonych zagadnień.
Jakie zastosowanie ma Taksonomia Blooma?
- Znajdowanie znaczeń słów, złożonych idei, rozumienie i stosowanie ich w praktyce.
- Znajdowanie ważnych szczegółów i zapamiętywanie ich.
- Rozumienie przekazu autora.
- Tworzenie zwięzłych podsumowań.
Dowiedz się więcej na temat efektywnej nauki:
- Jak napisać notatkę syntetyzującą? Najważniejsze zasady
- Tworzenie powiązań – jak łatwiej zapamiętywać i przywoływać informacje?
- Taksonomia Blooma jako strategia efektywnej nauki
- Krzywa zapominania Ebbinghaus’a. Jak skuteczniej zapamiętywać?
- Chcesz się uczyć skutecznie? Przejdź na głęboki poziom przetwarzania informacji
- Jak się uczyć żeby się nauczyć
- Jaki program do tworzenia map myśli?
- Co to jest mapa myśli? Definicja
- Jak się uczyć? – 9 najważniejszych zasad skutecznej nauki
- Powtarzanie – jak zapamiętać więcej z tego, czego się uczymy
- Skuteczna poprawa pamięci
- Kategoryzowanie i porcjowanie informacji ułatwia naukę
- Koncentracja uwagi klucz do efektywnej nauki
- Jak poprawić koncentrację? 9 ćwiczeń, które wzmocnią Twoją koncentrację i pamięć
- Jak opanować szybkie czytanie
- Mapy myśli – korzyści z używania i zastosowanie w życiu i nauce
- Mapy myśli jako narzędzie efektywnej nauki
- Jak skutecznie uczyć się w domu? – 9 sprawdzonych wskazówek
- Klucz do efektywnej nauki
- Jak tworzyć Mapy Myśli według Tony’ego Buzana
Źródła:
- Anderson, L. W., & Krathwohl, D. (Eds.). (2001). A taxonomy for learning, teaching, and assessing: A revision of Bloom’s taxonomy of educational objectives. New York: Longman.
- Bloom, B., Englehart, M. Furst, E., Hill, W., & Krathwohl, D. (1956). Taxonomy of educational objectives: The classification of educational goals. Handbook I: Cognitive domain. New York, Toronto: Longmans, Green.
- Fink, L. D. (2013). Creating significant learning experiences: An integrated approach to designing college courses. John Wiley & Sons.
- Tolman, A.O. (2021). Graphic of Bloom’s Taxonomy. https://sites.google.com/site/ttmcollaboration/home/files?authuser=0
- Wiggins, G. P., & McTighe, J. (2005). Understanding by design. ASCD.
