Kategoryzowanie i porcjowanie informacji ułatwia naukę

jak się uczyć kategoryzowanie informacji

Ludzki mózg jest biegły w rozpoznawaniu podobnych przedmiotów i dzieleniu ich na kategorie a nasza pamięć naturalnie kategoryzuje informacje w pokrewne grupy. Ale ilość elementów informacji, które możemy wprowadzić do pamięci roboczej ma swoje ograniczenia.

Poznanie tych procesów i świadoma praktyka podczas nauki możne znacznie ułatwić i przyspieszyć przyswajanie wiedzy oraz wspomóc pamieć.

Na czym polega kategoryzowanie?

Kategoryzowanie polega na organizowaniu informacji w określony grupy. Porządkujemy/rozdzielamy elementy na podstawie cech wspólnych i różnicujących. Tymi elementami mogą być zarówno przedmioty, zjawiska, zdarzenia, pojęcia,  informacje lub osoby.

Na czym polega kategoryzowanie informacji

Jak przebiega kategoryzowanie?

Kategoryzacja składa się z dwóch etapów:

  1. W pierwszym z nich dochodzi do wyodrębnienia np. przedmiotu lub zjawiska z jego otoczenia i dostrzeżenia jego cech.
  2. W drugim następuje grupowanie przedmiotów lub zjawisk, które polega na porównywaniu, odkrywaniu podobieństw i różnic oraz podkreślanie jednych z nich a ignorowanie innych.

Korzyści płynące z kategoryzowania

Kategoryzowanie pomaga nam lepiej zapamiętywać nowe informacje i wiedzę, poprzez głębszą analizę i systematyzowanie wiedzy a nazwy kategorii stanowią cenną wskazówką przy przypominaniu.

Pozwala dostrzegać cechy wspólne i różnicujące poszczególnych elementów oraz dokładniej je analizować.

Porządkuje elementy informacji nadając im strukturę i hierarchię.

Przyswajając nowe informacje nasz mózg i system pamięciowy będą starały się nadać im zorganizowaną  strukturę i podzielić ja na poszczególne kategorie. Jeżeli na etapie zapamiętywania,  świadomie pogrupujemy informacje na kategorie, to wspomożemy nasz system pamięciowy, co sprawi, że łatwiej będzie nam je wydobyć później z pamięci długoterminowej.

Korzyści płynące z kategoryzowania informacji

Badania nad kategoryzowaniem informacji przez mózg

Dzięki naukowcom z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley mamy  pierwszą mapę nie tylko tego, gdzie mózg umieszcza informacje, ale także w jaki sposób nasza substancja szara je organizuje.

W badaniu, prowadzonym przez  Alexandra Hutha, pięciu uczestników oglądało przez dwie godziny zwiastuny filmowe, które zawierały ponad 1700 kategorii działań i obiektów. W tym czasie ich aktywność mózgu rejestrowano za pomocą funkcjonalnego rezonansu magnetycznego (fMRI), mierzącego przepływ krwi w różnych miejscach w mózgu. Następnie zbudowano model pokazujący, w jaki sposób wszystkie te działania i obiekty mieszczą się w około 30 000 lokalizacji w korze mózgowej. W kolejnym kroku naukowcy przełożyli ten model na formę wizualną. Udało im się zwizualizować  1700 kategorii i ich wzajemnych powiązań, tworząc 'mapę semantyczną’, która znajduje się poniżej.

Kategoryzowanie informacji przez mózg
żródło: https://news.berkeley.edu/2012/12/19/semanticspace/

Jeżeli interesuje cię to zagadnienie, to więcej info znajdziesz tutaj. Film w którym Alexander Huth omawia to badanie i wyniki znajdziesz tutaj.

Jak korzystać z kategoryzowania, aby pamiętać więcej?

Wyobraź sobie, że musisz zapamiętać długą listę zwierząt: krokodyl, struś, koń, bocian, jaszczurka, słoń, żmija, zebra, żółw, pelikan, wróbel, hipopotam.

Powtarzając w koło te nazwy, pewnie w końcu uda ci się je zapamiętać, ale zdecydowanie łatwiej będzie, gdy wcześniej je uporządkujesz.

Jeśli dobrze przyjrzysz się tej liście to dostrzeżesz, że są to przedstawiciele trzech kategorii: SSAKI, GADY, PTAKI.

Teraz wystarczy każde ze zwierząt przyporządkować do właściwej kategorii.
SSAKI:
Koń, słoń, zebra, hipopotam
GADY:
Krokodyl, jaszczurka, żmija, żółw
PTAKI:
Struś, bocian, wróbel, pelikan

Tak zorganizowany materiał, będzie dużo łatwiej zapamiętać .

W powyższym przykładzie złożyło się tak , że w każdej grupie są cztery zwierzęta, co dodatkowo ułatwi ci zapamiętywanie. Gdy przypomnisz sobie trzy zwierzęta: koń, zebra, hipopotam, to będziesz wiedział, że brakuje ci jeszcze tylko jednego ssaka. Ponadto same nazwy tych kategorii ukierunkują cię i pomogą wydobyć z pamięci określone nazwy zwierząt.

Na czym polega dzielenie informacji

Dzielenie dużych bloków informacji/wiedzy polega na przekształcaniu ich na mniejsze, sensowne, odrębne jednostki/elementy. Takiego podziału możemy dokonywać wg. jakiegoś klucza np. kategorii.

Informacja podzielona na mniejsze fragmenty będzie łatwiejsza do zapamiętania. Kiedy już przyswoimy wszystkie mniejsze porcje, możemy połączyć je w większą całość i zobaczyć tzw. obraz całości(big picture) danego zagadnienia, pojęcia. To za kolei ułatwi nam przyswojenie i zrozumienie nowej wiedzy.

Na czym polega porcjowanie informacji

Dlaczego warto dzielić informacje na mniejsze części?

Jako istoty ludzkie łatwiej nam zrozumieć i zapamiętać informacje, kiedy są podzielne na mniejsze, sensowne części.

Jest to związane z tym co odkryli  psychologowie poznawczy Atkinson i Shiffrin w 1968 i nawiązuje do ich wielomagazynowego modelu pamięci. Wg. ich koncepcji  istnieją trzy niezależne magazyny pamięciowe, różniące się pojemnością oraz czasem przechowywania informacji.  Ze względu na te cechy  wyodrębnili magazyny:

  • pamięci ultrakrótkotrwałej,
  • pamięci krótkotrwałej,
  • pamięci długotrwałej.

Skuteczność zapamiętywania informacji podzielonych na mniejsze porcje związywana jest z tym, że pamięć krótkotrwała ma pojemność od 5 do 9 elementów.  Te elementy nie zostały jednoznacznie dookreślone, to może być litera, słowo, zdanie lub grupa słów.  Ważne jest to, że jeżeli do pamięci krótkotrwałej wprowadzimy więcej niż 7+-2 elementów, to będzie trudno nam je utrzymać wszystkie  jednocześnie, przenieść do pamięci długoterminowej i trwale je zapamiętać.

Z kolei  dr. Nelson Cowan uważa, że elementów, które możemy przechowywać jednocześnie w umyśle jest tylko ~3 do 5. Tak czy inaczej nasza pamieć robocza ma ograniczoną pojemność, dlatego warto dzielić informacje na mniejsze części.  Więcej na temat działania ludzkiej pamięci będę pisał w kolejnych artach, so stay tuned 😉

Myślę, że mapy myśli (semantyczne) są dobrym przykładem takiego porcjowania informacji. Na każdej z gałęzi  znajdują się informacje podzielone na mniejsze części. Sprzyja to lepszemu zrozumieniu i zapamiętywaniu wiedzy a ilość informacji na poszczególnych gałęziach zazwyczaj nie przekracza 9 elementów. Dlatego właściwie wykonana mapa myśli, może być wartościową pomocą w efektywnej nauce oraz ułatwiać przenoszenie elementów informacji z pamięci krótkoterminowej do długoterminowej.

Korzyści płynące porcjowanie informacji podczas nauki

Jak porcjować informacje aby zapamiętywać więcej?

1.Dzielenie większych fragmentów na mniejsze

Dobrym przykładem są tutaj ciągi liter lub liczb. Gdybym poprosił cię o zapamiętanie takiego ciągu HPPSLCBOSNFZLO, bardzo możliwe, że sprawiłoby ci to trudność.  Dlatego zamiast zapamiętywać ciąg 14 liter (co przeciąży twoją pamięć roboczą) można podzielić  go na  5 części/elementów  HP PSL  CBOS  NFZ  LO.  Dzięki temu dużo łatwiej będzie utrzymać go w pamięci. Dokładnie tak samo będzie z nr telefonu, np. zapamiętanie ciągu 986431486 może być kłopotliwe. Jeżeli jednak podzielimy go na części 986 431 485, dużo łatwiej będzie nam go zapamiętać.

2.Odnajdywanie wspólnych cech i łączenie elementów w grupy

Proces ten jest właściwie związany kategoryzowaniem informacji. Odnajdujesz cechy wspólne np. przedmiotów, zjawisk, pojęć i grupujesz je w małe zbiory, które będzie łatwiej zapamiętać.

3. Łączenie małych fragmentów informacji w całość, tak aby ujrzeć obraz całość

Duże zagadnienie rozbijasz na mniejsze fragmenty, skupiając się początkowo tylko na małych elementach informacji. Następnie łączysz te małe elementy w większą całość. Dokładnie tak jak robi się to tworząc mapy myśli(semantyczne)

Więcej na temat efektywnej nauki:

Poszerz swoją wiedzę na temat kategoryzowania informacji:

About The Author

Leave a Comment

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Share via

Hej. Podobał Ci się artykuł? Podziel się proszę ze znajomymi :)

Nie dzięki. Może inny razem.
This window will automatically close in 10 seconds
error: Content is protected !!
Scroll to Top
Send this to a friend