Ludzka pamięć jest jednym z najważniejszych procesów w naszym mózgu, która pozwala nam przechowywać informacje, doświadczenia i umiejętności. Dzięki niej budujemy wiedzę o sobie i świecie. To dzięki pamięci wiemy, kim jesteśmy i kim są nasi bliscy, kształcimy się i rozwijamy pasje.
Możemy wyróżnić kilka jej podstawowych systemów, takich jak pamięć sensoryczna, krótkotrwała i długotrwała. Każda z nich pełni określoną rolę w naszym codziennym życiu i jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania. W tym wpisie postaram się bliżej przyjrzeć funkcjom ludzkiej pamięci oraz jej strukturze, by lepiej zrozumieć, jak działa nasz system pamięciowy i jakie mechanizmy są za niego odpowiedzialne.
Pamięć – systemem który koduje, przechowuje i wydobywa informacje
Kodowanie, przechowywanie i wydobywanie informacji to trzy podstawowe funkcje ludzkiej pamięci.
Kodowanie to proces, w którym dokonujemy analizy i interpretacji informacji, które otrzymujemy ze świata zewnętrznego lub z własnego doświadczenia. W ten sposób przetwarzamy dane na takie, które są dla nas zrozumiałe i łatwe do zapamiętania.
Przechowywanie to proces, w którym informacje są utrzymywane reorganizowane w naszej pamięci długotrwałej. Dzięki temu możemy je później odtworzyć i wykorzystać w przyszłości.
Wydobywanie informacji to proces, w którym przywołujemy informacje zapisane w naszej pamięci długotrwałej, kiedy są nam potrzebne.
Te trzy procesy są ze sobą ściśle powiązane i umożliwiają nam przetwarzanie, przechowywanie i odtwarzanie informacji, co jest niezbędne do prawidłowego funkcjonowania w codziennym życiu.
Pamięć człowieka jako system poznawczy
1) System który pobiera informacje
Pamięć człowieka jest systemem, który pobiera informacje ze zmysłów wybiórczo i selektywnie, co oznacza, że nasz mózg wybiera te informacje, które są dla nas najważniejsze i najbardziej interesujące, a pozostałe ignoruje lub zapomina. Dzięki temu jesteśmy w stanie skupić się na konkretnych zadaniach i nie rozpraszać się zbędnymi informacjami.
Ta selektywność ma również związek z naszymi potrzebami, celami i motywacjami. Nasz mózg skupia się na tych informacjach, które są dla nas ważne i mogą nam pomóc w realizacji naszych celów. Dzięki temu jesteśmy w stanie skuteczniej uczyć się i zapamiętywać to, co jest dla nas ważne.
2) System który zamienia informacje w znaczące wzorce
Pamięć człowieka przetwarza informacje w znaczące wzorce takie jak pojęcia, umiejętności, wspomnienia i emocje, co oznacza, że nasz mózg analizuje i interpretuje otrzymane informacje tak, by stały się dla nas zrozumiałe i łatwe do zapamiętania oraz przydatne w codziennym życiu.
Pamięć ta również łączy informacje z naszymi wcześniejszymi doświadczeniami i emocjami, co pozwala nam tworzyć wspomnienia i lepiej je zapamiętywać. Dzięki temu możemy odtwarzać informacje w kontekście naszych wcześniejszych doświadczeń i emocji, co umożliwia nam lepsze zrozumienie i wykorzystanie ich w przyszłości.
3) System który wydobywa informacje
Pamięć człowieka służy do wydobywania informacji, co oznacza, że jest ona odpowiedzialna za odtwarzanie danych zapisanych w naszej pamięci długotrwałej i przetwarzanie ich na takie, które są dla nas zrozumiałe i użyteczne w danym momencie. Wydobywanie informacji może odbywać się poprzez różne sposoby, takie jak przypominanie sobie, skojarzenia, używanie kluczowych słów czy tworzenie mnemotechnik. Dzięki temu jesteśmy w stanie skuteczniej uczyć się i zapamiętywać ważne dla nas informacje.
4) Pamięć systemem interpretującym
Pamięć jest systemem interpretującym, który pobiera informacje, odrzuca szczegóły i organizuje pozostałość, co oznacza, że nasz mózg analizuje i interpretuje otrzymane informacje, odrzucając te, które są dla nas nieistotne lub zbędne, a pozostałe organizuje w spójne całości. W ten sposób tworzymy z nich znaczące dla nas wzorce, pojęcia i umiejętności, które są dla nas przydatne w codziennym życiu.
Ta interpretacja informacji jest niezbędna do tego, byśmy mogli zrozumieć i zapamiętać dane, a także wykorzystać je w przyszłości. Dzięki niej jesteśmy w stanie filtrować nadmiar informacji i skupić się na tych, które są dla nas najważniejsze i najbardziej interesujące.
5) Pamięć systemem rekonstruującym
Pamięć jest systemem rekonstruującym, co oznacza, że podczas odtwarzania informacji zapisanych w naszej pamięci długotrwałej, nasz mózg nie jest w stanie odtworzyć ich dokładnie tak, jak były one zapisane w momencie, gdy je poznaliśmy. Zamiast tego tworzy on nową interpretację tych informacji, bazując na tym, co już wiemy i co jest dla nas ważne w danym momencie.
Ta rekonstrukcja informacji może prowadzić do różnych błędów pamięci, takich jak zniekształcenia, braki czy dodanie szczegółów, które nie miały miejsca w rzeczywistości. Dlatego ważne jest, byśmy używali różnych technik, takich jak tworzenie notatek czy powtarzanie informacji, by pomóc sobie w zapamiętaniu i odtworzeniu ich w sposób jak najbardziej zbliżony do oryginału.
Najważniejsze zadania pamięci
Kodowanie informacji
Kodowanie informacji zaczyna się od wyboru bodźca zmysłowego, na który, ukierunkowujemy uwagę, może to być: obraz, dźwięk, zapach, smak, dotyk. Następnie system pamięciowy dokonuj identyfikacji cech bodźca, w przypadku dźwięku identyfikuje czy jest on głośny czy cichy, czy jest to np. dzwonek ostrzegawczy, melodia grana na fortepianie czy może ludzki głos. Kolejnym etapem po rozpoznaniu bodźca jest nadanie mu etykiety np. głos znajomego, pies sąsiada. Dzięki temu czyni bodziec sensownym.
Przechowywanie informacji
Pamięć może być podzielona ze względu na długość przechowywania informacji na pamięć sensoryczną, krótkotrwałą (operacyjną) i pamięć długotrwałą.
Pamięć sensoryczna to rodzaj pamięci, która jest odpowiedzialna za przechowywanie informacji zapisanych przez nasze zmysły na bardzo krótki okres czasu, zwykle kilka sekund. Informacje zapisane w pamięci sensorycznej są przekazywane do pamięci krótkotrwałej, gdzie są one przetwarzane i integrowane z tymi, które już znamy.
Pamięć krótkotrwała, zwana też pamięcią roboczą, jest odpowiedzialna za przechowywanie informacji na krótki okres czasu, zwykle kilka sekund lub minut. Służy do przetwarzania i integrowania nowych informacji z tymi, które już znamy.
Pamięć długotrwała jest odpowiedzialna za przechowywanie informacji na dłuższy okres czasu, nawet całego życia. Informacje zapisane w pamięci długotrwałej są trwale zakodowane i odtwarzane w razie potrzeby lub w późniejszym czasie.
Wydobywanie
Wydobywanie informacji z pamięci to proces, w którym nasz mózg odtwarza informacje zapisane w naszej pamięci długotrwałej w razie potrzeby lub w późniejszym czasie. Wydobywanie informacji z pamięci jest ważne, ponieważ pozwala nam na korzystanie z naszej wiedzy i doświadczeń w różnych sytuacjach i zadaniach.
Proces wydobywania informacji z pamięci składa się z kilku etapów:
- Wyszukiwanie: nasz mózg przeszukuje pamięć długotrwałą w poszukiwaniu informacji, które są dla nas ważne lub potrzebne w danym momencie.
- Odtwarzanie: po znalezieniu odpowiednich informacji, nasz mózg je odtwarza, tworząc nową interpretację tych informacji, bazując na tym, co już wiemy i co jest dla nas ważne w danym momencie.
- Interpretacja: nasz mózg interpretuje odtworzone informacje i dostosowuje je do naszych potrzeb i celów.
- Wykorzystanie: na końcu nasz mózg wykorzystuje odtworzone informacje do rozwiązywania problemów, podejmowania decyzji lub w inny sposób.
Wydobywanie informacji z pamięci jest złożonym procesem, który zależy od wielu czynników, takich jak nasza motywacja, emocje i ogólna sytuacja, w której znajdujemy się w danym momencie. Skuteczność może zależeć od techniki i strategii jakich użyliśmy na etapie kodowania, takich jak mnemotechniki czy tworzenie map myśli, które pomagają nam lepiej zapamiętywać i wydobywać informacje z pamięci.
Podsumowanie
Ludzka pamięć jest systemem, który odpowiedzialny jest za kodowanie, przechowywanie i wydobywanie informacji. Jest ona niezbędna do prawidłowego funkcjonowania w codziennym życiu i pozwala nam budować wiedzę o sobie i świecie. Pamięć człowieka składa się z kilku podstawowych systemów, takich jak pamięć sensoryczna, krótkotrwała i długotrwała, każda z nich pełniąc określoną rolę. Pamięć jest systemem, który pobiera informacje wybiórczo i selektywnie, a także jest systemem interpretującym, który odrzuca szczegóły i organizuje pozostałość. Pamięć jest również systemem rekonstruującym, który odtwarza informacje zapisane w pamięci długotrwałej i przetwarza je na takie, które są dla nas zrozumiałe i użyteczne w danym momencie.
Czas na utrwalenie poznanych koncepcji
Czy zdobyłeś/aś jakieś nowe cenne informacje, czytając ten wpis? Czy chciałbyś/łabyś, przyswoić je na dłużej i móc z nich korzystać na co dzień?
E-book „Pamięć Człowieka” to szczegółowe źródło wiedzy na temat funkcjonowania pamięci ludzkiej, obejmujące procesy kodowania, przechowywania i wydobywania informacji. Znajdziesz tu kompleksowe omówienie różnych systemów pamięciowych, w tym ich wpływu na naukę i codzienne życie. Dołączona mapa myśli przedstawia te koncepcje w sposób wizualny, ułatwiając ich zrozumienie i aplikację. Jest to idealne narzędzie dla osób poszukujących głębszego zrozumienia mechanizmów pamięci i sposobów ich optymalizacji.
Dokonując zakupu przyczynisz się również do rozwoju bloga i powstawania kolejnych map myśli związanych z efektywną nauka, pamięcią, funkcjami mózgu.
Bibliografia
- Psychologia. Kluczowe koncepcje. Tom 2 - Philip G. Zimbardo Robert L. Johnson Vivian McCann
- Trening pamięci. Projektowanie, realizacja, techniki i ćwiczenia. Bąbel, P., Baran, A. (2011) Wydawnictwo: Difin
- Jak się uczyć? Ewa Czerniawska, Maria Ledzińska, wydawnictwo: Park
- Uczymy, jak się uczyć. Robert Fisher, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne
- Twój mózg w działaniu. David Rock, Wydawnictwo Rebis
- Jak się uczyć. Ron Fry, Wydawnictwo Rebis
- Psychologia nauczania – Ujęcie poznawcze. Maria Ledzińska, Ewa Czerniawska, Wydawnictwo naukowe PWN