W skutecznym uczeniu się bardzo ważną rolę odgrywa motywacja. Aby rozpocząć proces nauki, uczniowie muszą chcieć się uczyć i mieć jasno określone cele, do których dążą poprzez naukę. Motywacja do nauki w połączeniu z właściwymi metodami uczenia się gwarantuje trwałe sukcesu na kolejnych etapach edukacji.
Motywowanie to proces wzbudzania chęci do działania. Wpływ motywów na przebieg procesu myślenia jest szczególnie widoczny w trakcie nauki szkolnej. Uczeń, który ma silną motywację i nastawienie rozwój(growth mindset), stara się rozwiązywać trudne zadania, szukając różnych sposobów, wykorzystując swoją wiedzę.
Z drugiej strony, uczeń o słabej motywacji i nastawieniem na trwałość(fixed mindset) często rezygnuje z próby rozwiązania trudnego zadania. Dlatego, dzięki silnej motywacji i rozwijaniu odpowiednich przekonań na temat zdolności uczenia się, nawet słaby uczeń może pokonać trudności i osiągnąć dobre wyniki w nauce.
Ważnym elementem motywacji jest cel. Musi być on dla ucznia jasno zdefiniowany, realny i możliwy do osiągnięcia. Bez celu uczeń nie będzie miał motywacji do nauki. Warto zatem, aby nauczyciele i rodzice pomogli uczniom określić ich cele i dostarczali im wsparcia w ich osiąganiu.
Motywacja jest również uzależniona od kontekstu. Czynniki zewnętrzne, takie jak nagrody i kary, mogą wpłynąć na motywację uczniów. Jednakże, w dłuższej perspektywie czasowej, silna wewnętrzna motywacja, związana z satysfakcją z nauki i chęcią poznawania nowych rzeczy, jest kluczowa dla skutecznego nauczania.
Rodzaje Motywacji
Motywacja jest kluczowym czynnikiem wpływającym na wyniki i osiągnięcia uczniów w szkole. Istnieją dwa rodzaje motywacji: dodatnia i ujemna. Motywacja dodatnia zachęca ucznia do dążenia do celu i osiągnięcia sukcesu, podczas gdy motywacja ujemna skłania go do unikania błędów i niepowodzeń.
Motywacja dodatnia może być wzmocniona poprzez określenie celów, które uczniowie chcą osiągnąć, oraz poprzez dostarczenie pozytywnych doświadczeń edukacyjnych. Nauczyciele mogą także stymulować motywację uczniów poprzez pozytywne zachęty i nagrody za dobre wyniki, co zwiększa poczucie własnej wartości i motywację do dalszego działania.
Motywacja ujemna jest bardziej skuteczna w krótkiej perspektywie, ponieważ skłania ucznia do unikania błędów, ale może mieć negatywny wpływ na ich rozwój i osiągnięcia w dłuższej perspektywie. Uczeń o silnej motywacji do unikania niepowodzeń może unikać trudnych zadań i wyzwań, co ogranicza ich rozwój i zdolności.
Motywacja jest także związana z poczuciem własnej wartości i aspektem emocjonalnym. Uczeń z niskim poczuciem własnej wartości może mieć trudności z motywacją do nauki i osiąganiem celów, co prowadzi do złych wyników w nauce. Dlatego ważne jest, aby nauczyciele i szkoły tworzyli pozytywną atmosferę, która wspiera rozwój uczniów i motywuje ich do działania.
Co motywuje uczniów do nauki?
W kontekście motywacji do nauki, nauczyciel ma kluczową rolę do odegrania w motywowaniu uczniów. Nauczyciel może stworzyć pozytywną atmosferę w klasie, która zachęca uczniów do aktywnego uczestnictwa w zajęciach. Przykłady takich działań to uśmiech, ciepłe przywitanie uczniów, docenienie ich osiągnięć, czy wyrażanie zainteresowania i zrozumienia dla ich problemów.
Innym ważnym czynnikiem motywującym uczniów do nauki jest odpowiednio dostosowane do ich poziomu i zainteresowań program nauczania. Wymagania stawiane uczniom powinny być realistyczne i możliwe do osiągnięcia, ale jednocześnie wystarczająco ambitne, aby pobudzać do pracy. Ważne jest także, aby zadania były zróżnicowane, interesujące i angażujące emocjonalnie, aby uczniowie chętnie podejmowali się ich realizacji.
Innymi czynnikami wpływającymi na motywację uczniów są wyniki osiągane przez nich w nauce, które mogą wpływać na ich samoocenę i poczucie własnej wartości. Dlatego nauczyciel powinien zwracać uwagę na pozytywne aspekty pracy uczniów, doceniać wysiłek, a także pomagać im w pokonywaniu trudności. Ważne jest również, aby nauczyciel rozwijał umiejętności uczniów, dając im szansę na przekroczenie swoich granic i osiągnięcie wyższego poziomu zrozumienia.
Co innego motywuje dziecko, co innego nastolatka, czy dorosłego
Motywacje uczniów do nauki są zróżnicowane i zależą od wielu czynników, w tym wieku i rozwoju emocjonalnego. Dzieci w młodszym wieku często są zafascynowane procesem uczenia się i chętnie się uczą. Ważne jest w tym czasie, aby nauczyciel pielęgnował naturalny zapał do nauki, stosując atrakcyjne formy organizacji pracy, ciekawe środki dydaktyczne i indywidualizując naukę.
W wieku starszym motywacje uczniów są bardziej świadome i perspektywiczne, skierowane na cele odległe, a nie tylko uzyskanie dobrych ocen na świadectwie. Propozycje klasyfikacji motywów uczenia się szkolnego obejmują m.in. wpływ sugestywny nauczyciela, obawę przed złą oceną i karą, ciekawość i zainteresowanie, ambicję, siłę nawyku, praktyczną przydatność wiedzy, potrzebę uzyskania dobrego świadectwa szkolnego oraz motywy ideowe i światopoglądowe.
Należy pamiętać, że motywacje uczniów zmieniają się wraz z wiekiem i dojrzewaniem emocjonalnym. Nauczyciel powinien być świadomy tych różnic i dostosowywać swoje metody nauczania, aby maksymalnie wykorzystać potencjał motywacyjny uczniów we wszystkich fazach rozwoju.
Motywacja w nauce jest kluczowym czynnikiem wpływającym na skuteczność uczenia się. O wyborze motywu decydują cechy osobiste ucznia, ale istnieje zależność między sposobem oddziaływania wychowawczego szkoły a dominacją określonej kategorii motywacji uczenia się. Dla kształtowania właściwej motywacji do uczenia się niezwykle istotną sprawą jest rozbudzanie u jednostki odpowiednich potrzeb psychicznych i zainteresowań. Szczególnie ważna jest potrzeba osiągnięć, której zaspokojenie prowadzi do zadowolenia z sukcesów w nauce, uzyskanych dzięki własnej pracy i wysiłkom.
Są określone działania, które nauczyciel może podjąć, aby zwiększyć motywację ucznia, w tym:
- Poziom napięcia: umiarkowany poziom napięcia pobudza do uczenia się. Ważne jest również pomaganie uczniom w ustanawianiu sobie celów.
- Koloryt emocjonalny: uczniowie wkładają w uczenie mniej albo więcej wysiłku, w zależności od tego, czy środowisko dydaktyczne i określona sytuacja dydaktyczna są przyjemne, czy nieprzyjemne.
- Poziom poczucia sukcesu: efektywni nauczyciele pomagają uczniom dostrzec związki pomiędzy wkładem pracy i wysiłkiem, a powodzeniem i osiągnięciami.
- Poziom zainteresowania: materiał nauczania i sposób pracy nad nim stwarza nauczycielowi duże możliwości nawiązywania do zainteresowań uczniów.
- Sprzężenie zwrotne: informacje zwrotne dotyczą zarówno tego, co uczeń powinien poprawić, jak i tego, co wykonuje dobrze.
Wszystkie te działania mają na celu zachęcenie uczniów do pracy i zwiększenie ich motywacji do nauki. Motywacja do uczenia się jest ważna, ponieważ pozwala uczniom na skuteczne przyswajanie wiedzy i rozwój intelektualny.
Jak oceniać, by motywować?
Czynności oceniające są bardzo ważne w procesie nauki i mają kluczowe znaczenie dla motywacji uczniów. Ich podstawowym celem jest informowanie uczniów o ich postępach i osiągnięciach w nauce. Dlatego ważne jest, aby ocena była rzetelna i obejmowała zarówno informacje o popełnionych błędach, jak i poprawnym działaniu.
Niedostateczna ocena może również pełnić funkcję motywacyjną, jeśli jest związana z właściwym zachowaniem nauczyciela. Ważne jest, aby ocenianie było mądre i uwzględniało indywidualny rozwój i możliwości ucznia. Tylko wtedy ocena może mieć działanie motywujące zarówno dla słabszych, jak i zdolnych uczniów.
Podsumowując:
- Ocena powinna informować ucznia o jego postępach w przyswajaniu wiedzy i umiejętności.
- Rzetelna i zwrotna informacja na temat błędów i poprawnych działań jest ważna dla zwiększenia aktywności ucznia.
- Ocena, nawet ta niska, może być motywująca, jeśli jest poprzedzona właściwym zachowaniem nauczyciela.
- Poprawne i mądre ocenianie powinno podsumować wysiłek ucznia i jego indywidualny rozwój.
- Tylko taka ocena, uwzględniająca możliwości i postępy ucznia, może działać motywująco zarówno dla słabszych, jak i zdolnych uczniów.
Poszerz swoją wiedzę na temat motywacji do nauki:
- Rodzaje motywacji
- Jak zmotywować się do nauki? 18 skutecznych sposobów
- Motywacja wewnętrzna – co to jest i jak ją stosować podczas nauki?
- Flow – Stan przepływu. Jak z niego korzystać podczas nauki?
- Motywacja do nauki – w 6 krokach
- Motywacja wewnętrzna i zewnętrzna – co to jest?
- Co to jest motywacja zewnętrzna?
- 10 pytań, które warto sobie zadać, aby zwiększyć motywację do nauki
- Jak się uczyć, gdy stracisz motywację: 7 wskazówek, które pomogą Ci wrócić na właściwe tory
- Dlaczego warto się uczyć? 16 powodów i korzyści, które Cię zainspirują i zmotywują
- Motywacja do nauki 3.0
- Brak motywacji do nauki: przyczyny i sposoby na ich przezwyciężenie
- Jak zmotywować się do nauki? 15 niezawodnych sposobów dla uczniów
- Motywacja do nauki – Co nas motywuje?
- Jak wytłumaczyć dziecku co to jest motywacja
Bibliografia
- Pink, D. (2009). 'Drive'
- Deci, E.L. (1971). 'Effects of Externally Mediated Rewards on Intrinsic Motivation,' Journal of Personality and Social Psychology, 18 (1), 105-115. Dostęp tutaj
- Cameron J, et al. (1994). Reinforcement, reward, and intrinsic motivation: A meta-analysis. DOI: 10.3102/00346543064003363
- Jovanovic D, et al. (2014). Relationship between rewards and intrinsic motivation for learning – researches review. DOI: 10.1016/j.sbspro.2014.08.287
- Lepper MR, et al. (1973). Undermining children’s intrinsic interest with extrinsic reward: A test of the “overjustification” hypothesis. DOI: 10.1037/h0035519
- Sheppard DP, et al. (2015). The role of extrinsic rewards and cue-intention association in prospective memory in young children. doi.org/10.1371/journal.pone.0140987
- Theodotou E. (2014). Early year education: Are young students intrinsically or extrinsically motivated towards school activities? A discussion about the effects of rewards on young children learning. roar.uel.ac.uk/3632/
- Warneken F, et al. (2008). Extrinsic rewards undermine altruistic tendencies in 20-month-olds. DOI: 10.1037/a0013860