Czytanie ze zrozumieniem to kluczowa umiejętność, którą warto rozwijać już od najmłodszych lat. Jeśli zauważasz, że Twoje dziecko w wieku przedszkolnym lub wczesnoszkolnym czyta powoli, zapomina znane słowa, lub ma trudności z zapamiętaniem treści, nie martw się zbytnio – to częste na tym etapie rozwoju.
W tym artykule pokażę, jakie zachowania są typowe dla młodych czytelników i jak możesz wspierać rozwój umiejętności czytania ze zrozumieniem Twojego dziecka. Dowiesz się, ile czasu powinno być poświęcone na czytanie każdego dnia i jakie metody oraz materiały najlepiej wykorzystać, aby poprawić rozumienie czytanego tekstu.
Umiejętności niezbędne do czytania ze zrozumieniem
Czytanie ze zrozumieniem to kluczowa umiejętność, która rozwija się w ciągu całego życia i jest niezbędna do osiągnięcia sukcesu jako czytelnik. Oto umiejętności, które Twoje dziecko powinno opanować:
- Dekodowanie słów: Zdolność do rozpoznawania słów i przekształcania pisanych znaków w mowę. Jest to pierwszy krok w nauce czytania, który pozwala dziecku zrozumieć, co oznaczają słowa na stronie.
- Dodawanie znaczenia do słów: Nie wystarczy tylko rozpoznawać słowa; dzieci muszą także nauczyć się nadawać im znaczenie. To polega na łączeniu nowo przeczytanych słów z wcześniej nabytą wiedzą.
- Odnoszenie czytanego do wcześniejszej wiedzy: To umiejętność łączenia nowo przeczytanych informacji z tym, co dziecko już wie. Pomaga to w głębszym zrozumieniu tekstu i budowaniu związków między nową wiedzą a wcześniejszymi doświadczeniami.
Według naszego ebooka „Definicje czytania ze zrozumieniem”, na wczesnych etapach edukacji, w klasach I i II, sześcio- i siedmiolatki uczą się czytać słowa, niekoniecznie od razu nadając im głębsze znaczenie. Jest to naturalny etap rozwoju umiejętności czytelniczych.
W wieku około 9 lat dziecko powinno być już zdolne do poszerzania swojej wiedzy poprzez czytanie. W tym okresie czytanie przestaje być tylko dekodowaniem słów i zaczyna obejmować zrozumienie i interpretację tekstu na głębszym poziomie.
Aby wspierać rozwój tych umiejętności, kluczowe jest regularne czytanie w domu. Ćwiczenia te pomagają dziecku płynnie przechodzić przez poszczególne etapy rozwoju czytania, od prostego dekodowania słów do zrozumienia i analizy treści.
Czego możesz oczekiwać od wczesnych czytelników?
Jeśli jesteś rodzicem lub opiekunem dziecka, które dopiero zaczyna swoją przygodę z czytaniem, ważne jest, abyś miał świadomość, że na tym etapie ich umiejętności czytania mogą być niespójne. To zupełnie normalne i nie ma powodów do zmartwień.
Oto kilka rzeczy, które warto wiedzieć o młodych czytelnikach:
Czytanie może być wolne i niespójne: Twoje dziecko prawdopodobnie będzie czytało powoli i może pomijać znaki interpunkcyjne. To typowe dla początkujących czytelników.
Zapominanie słów: Nie zdziw się, jeśli Twoje dziecko przeczyta słowo poprawnie jednego dnia, a następnego nie będzie w stanie tego zrobić. Może również czytać to samo słowo poprawnie na jednej stronie, a na innej już nie.
Trudności z przypominaniem treści: Często zdarza się, że młodzi czytelnicy nie są w stanie opowiedzieć, co właśnie przeczytali. To część procesu nauki i rozwoju umiejętności czytania ze zrozumieniem.
Oczekiwania dotyczące liczby słów na minutę: Możesz sprawdzić standardy dla poszczególnych klas, aby dowiedzieć się, ile słów na minutę powinno być w stanie przeczytać Twoje dziecko. Pamiętaj, że te normy są opracowane na podstawie książek i testów skoncentrowanych na zrozumieniu tekstu i płynności czytania.
Pamiętaj, aby zachować cierpliwość i wspierać swoje dziecko w tej ważnej podróży edukacyjnej. Każde dziecko rozwija się w swoim tempie, a zrozumienie i akceptacja tego procesu jest kluczowe dla budowania ich pewności siebie i kompetencji czytelniczych.
| Wskaźniki Rasinskiego dotyczące Liczby Poprawnie Przeczytanych Słów na Minutę* Słowa na Minutę (WPM) | |||
|---|---|---|---|
| Klasa | Jesień | Zima | Wiosna |
| 1 | 0-10 | 10-50 | 30-90 |
| 2 | 30-80 | 50-100 | 70-130 |
| 3 | 50-110 | 70-120 | 80-140 |
| 4 | 70-120 | 80-130 | 90-140 |
| 5 | 80-130 | 90-140 | 100-150 |
| 6 | 90-140 | 100-150 | 110-160 |
*Rasinski, T. & Padak, N. (2005). 3-Minute Reading Assessments. New York, NY: Scholastic Inc. Powyższa tabela odnosi się do standardów opracowanych przez Tima Rasinskiego, które określają, ile słów na minutę powinien być w stanie poprawnie przeczytać uczeń na danym etapie edukacji, aby uznać jego czytanie za płynne i zgodne z oczekiwaniami dla jego poziomu. „WPM” to skrót od „Words Per Minute”, czyli „Słowa na Minutę”, co jest standardową miarą wykorzystywaną do oceny szybkości czytania oraz płynności.
Strategie czytania ze zrozumieniem
Zrozumienie sposobu, w jaki dzieci czytają, pozwala na zastosowanie strategii, które poprawią ich zdolność czytania ze zrozumieniem. Te metody są przydatne nie tylko dla dzieci, które mają trudności z czytaniem, ale także dla tych, które już dobrze czytają i chcą się dalej rozwijać.
Codziennie powinno się przeznaczać około 15-20 minut na czytanie, dodatkowo do lektur realizowanych w szkole. Pamiętaj, że inwestując czas w nauczanie dziecka czytania, budujesz fundamenty jego przyszłej edukacji.
Przyjrzyjmy się kilku pomysłom i strategiom, które mogą poprawić zrozumienie czytanego tekstu.
Przed czytaniem:
Wybieranie interesujących książek: Wybór książek, które wzbudzają zainteresowanie dziecka, ułatwia utrzymanie jego uwagi i zwiększa motywację do czytania.
Unikanie zbyt skomplikowanych książek: Prostsze teksty, nawet jeśli wydają się banalne, mogą być bardzo efektywne w rozwijaniu umiejętności czytania ze zrozumieniem.
Rozmowa o temacie książki: Dzielenie się przemyśleniami i rozmowa o książce przed przeczytaniem mogą znacznie wzbogacić doświadczenie czytelnicze dziecka.
Zwracanie uwagi na tytuł i ilustracje: Analiza tytułu i obrazków przed przeczytaniem tekstu pomaga dziecku zorientować się w tematyce książki i dostarcza cennych wskazówek kontekstowych.
Wprowadzanie nowego słownictwa Przedstawienie nowych słów znajdujących się na początku lub na końcu książki buduje słownictwo dziecka i zwiększa jego pewność siebie podczas czytania.
Podczas czytania:
Korzystanie z ilustracji: Wskazuj na obrazy ilustrujące to, co dziecko czyta. Pomaga to w tworzeniu mentalnych obrazów i lepszym zrozumieniu treści.
Pytania typu 5W i H: Te pytania zachęcają do myślenia i refleksji. Pomagają zrozumieć główną ideę książki i przedstawione wydarzenia.
Kim są główni bohaterowie?
Co się wydarzyło?
Gdzie to się dzieje?
Kiedy to się wydarzyło?
Dlaczego to się wydarzyło?
Jak to się stało?
Zachęcanie do przewidywania: Poproś dziecko, aby przewidziało, co stanie się dalej. To zwiększa zaangażowanie w historię i budzi ciekawość, czy ich przewidywania się sprawdzą.
Pytanie o wydarzenia poprzedzające: Nie czekaj do końca książki, aby przypomnieć sobie, co wydarzyło się wcześniej. Sprawdzanie zrozumienia tekstu w trakcie czytania pozwala na powrót do trudniejszych fragmentów.
Monitorowanie własnego czytania: Ucz dziecko, jak sprawdzać własne zrozumienie tekstu, powtarzając zdania czy fragmenty, które są trudniejsze.
Elastyczność w dobieraniu odpowiedniej książki: Jeśli książka wydaje się zbyt skomplikowana, wybierz inną, aby uniknąć frustracji.
Zachęcanie do zgadywania znaczeń: Jeśli Twoje dziecko zatrzyma się na nieznanym słowie, zachęć je do zgadywania, co ono oznacza. Pokaż, jak korzystać z tekstu i ilustracji, aby wywnioskować znaczenie słów z kontekstu.
Po przeczytaniu
Prośba o podsumowanie: Zawsze dobrze jest poprosić dziecko, aby opowiedziało historię w kilku zdaniach. W ten sposób uczysz je umiejętności podsumowywania, które są ważne w procesie nauki poprzez czytanie.
Pytanie o ulubione fragmenty: Możesz zapytać o ulubiony fragment w książce, np. najśmieszniejszy, najbardziej wzruszający lub zaproponować, aby wymyśliło alternatywne zakończenie.
Przypomnienie treści: Jeśli wracacie do książki, poproś dziecko, aby przypomniało sobie, co się wcześniej wydarzyło. To pomoże mu lepiej skupić się na tekście i zrozumieć kolejne wydarzenia.
Powrót do nowych słów: Wskazuj na nowe słowa w tekście i poproś dziecko, aby je przeczytało ponownie. Możesz także poprosić, aby ułożyło z nimi zdania.
Ponowne czytanie książki: Dzieci czytają lepiej, gdy czują się pewnie. Powrót do niedawno przeczytanej książki pomaga im szybciej dekodować słowa i zwiększa płynność zrozumienia tekstu.
Porównanie z innymi książkami: Zapytaj dziecko, czy historia, którą właśnie przeczytało, przypomina mu inne książki czy opowieści. To kolejna ważna umiejętność, która przyda się później przy porównywaniu i analizowaniu tekstów.
Nie bój się prosić o pomoc: Jeśli napotykacie trudności, nie wahaj się prosić o wsparcie nauczycieli czy specjalistów. Współpraca i wymiana doświadczeń mogą być bardzo pomocne.
Podsumowanie
Rozwój umiejętności czytania u dzieci to proces, który wymaga naszego wsparcia i cierpliwości. Kluczowe jest rozwijanie umiejętności czytania ze zrozumieniem już od najmłodszych lat. Jest to szczególnie ważne, gdy zauważacie, że Wasze dziecko w wieku przedszkolnym lub wczesnoszkolnym czyta powoli, zapomina znane słowa lub ma trudności z zapamiętaniem treści. Takie zachowania są typowe na tym etapie rozwoju i nie powinny być powodem do zmartwień.
Kluczowe umiejętności, które Twoje dziecko powinno opanować, to dekodowanie słów, nadawanie słowom znaczenia i łączenie przeczytanego z wcześniej nabytą wiedzą. Aby wspierać rozwój tych umiejętności, kluczowe jest regularne czytanie w domu. Pomaga to dziecku płynnie przechodzić przez etapy rozwoju czytania od prostego dekodowania słów do zrozumienia i analizy treści.
Pamiętajcie, że każde dziecko rozwija się w swoim tempie, a zrozumienie i akceptacja tego procesu jest kluczowe dla budowania ich pewności siebie i kompetencji czytelniczych. Codziennie przeznaczajcie około 15-20 minut na czytanie, dodatkowo do lektur realizowanych w szkole. To pomoże poprawić zdolność czytania ze zrozumieniem u Twojego dziecka.
Inwestując czas w nauczanie dziecka czytania, budujecie fundamenty jego przyszłej edukacji. Wybieranie interesujących książek, które wzbudzają zainteresowanie dziecka, jest bardzo ważne, jak również unikanie zbyt skomplikowanych tekstów.
Pamiętajcie, że pomoc nauczycieli i specjalistów jest cenna, gdy napotykacie trudności. Cierpliwość i wsparcie to kluczowe elementy w tej ważnej podróży edukacyjnej.
